D
De letter D wordt o.m. gebruikt voor de diameter van een rond voorwerp (de kleine letter d dan vaak voor de binnen-diameter), voor de distorsie = vervorming van een audio component, aanduiding voor een diode, en voor een kleine verandering: zie differentiaalrekening.
Zie Stijgtijd.
In verband met
condensatoren wordt de eigenschap Dielectric Absorption
bedoeld.
Dat is de eigenschap dat als een condensator enige tijd
geladen is en je
ontlaadt 'm, na een aantal seconden de spanning (= lading)
weer gedeeltelijk
terug komt. Met name aluminium elco's hebben dit
verschijnsel.
In de praktijk van de audio elektronica heb je er nooit last
van omdat het
verschijnsel zich afspeelt in het frequentie gebied ver
beneden 1 Hz, en omdat
er altijd wegen zijn waarlangs deze lading uiteindelijk
geheel weglekt.
Zie het hoofdstuk over condensatoren
Digital Audio Broadcast. Een betrekkelijk nieuw system voor digitale radio, maar het vlot nog niet erg. Kijk op de wikipedia.
Digitaal naar Analoog
Converter. Onderdeel van bijv. een CD-speler. Soms een
losstaand apparaat.
Zie hoofdstuk Analoog en
Digitaal
Onaardige benaming voor
de hark-achtige antennes voor TV en FM ontvangst. In de
dicht bevolkte woongebieden zijn ze bijna geheel verdrongen
door de kabel-TV en
in de landelijke gebieden door de satelliet schotels.
Sinds eind 2007 worden de publieke TV-kanalen niet meer via
de ether
uitgezonden. Als je geen kabel hebt (je woont in het
buitengebied) dan
zijn er 3 alternatieven: Internet, Digitenne of
Sateliet ontvangst.
Let er op dat je een dakhark voor FM-radio ontvangst opstelt
voor vertikale
polarisatie.
Een transistor die in feite uit twee samengebouwde transistoren bestaat. De stroomversterking van zulke transistoren is zeer groot, tienduizenden, maar de bandbreedte of de schakelsnelheid valt soms wat tegen. In het bijzonder het uitschakelen (turn-off) gaat relatief langzaam, omdat de basis van de tweede transistor niet "leeggetrokken" kan worden door de aansturing.
dB of Decibel, dBa, dBVolt, dBWatt
Aanduiding van de
verhouding tussen twee vermogens. Zie het hoofdstuk over de
decibel
Engels: Direct Current.
Gelijkstroom of -spanning.
De term "direct" is historisch gegroeid rond de tijd van
Thomas Alva
Edison.
tegengesteld: AC voor Alternating Current of wisselspanning
/ stroom.
Bij FM- en TV-zenders
worden hogere frequenties in het geluid wat sterker
uitgezonden dan eigenlijk behoort. In de ontvanger worden
die frequenties weer
evenveel verzwakt, waardoor ook de ruis vermindert.
Het verzwakken in de ontvanger wordt de-emphasis genoemd,
het ophalen aan de
zender kant noemen we pre-emphasis.
De wat oudere CD's zijn ook geperst met een bepaalde
pre-emphasis. Op de cd is
dit in een digitale code aangegeven en een fatsoenlijke
CD-speler herkent die
code en stelt de benodigde de-emphasis in.
Decompressor
Zie "expander"
Er is een uitgebreid hoofdstuk over demagnetiseren
Gegeven van een
Eindversterker.
Verhouding tussen de (ideale) luidspreker impedantie en de
uitgangs impedantie
van de versterker.
Dit getal suggereert dat het gaat om de mate waarin de eigen
bewegingen van de luidspreker gedempt worden
door de versterker.
In zekere zin is dat zo, maar het gaat voorbij aan de
doorgaans geringe invloed
van de luidsprekerkabel en de volstrekt onderschatte invloed
van het wisselfilter
.
De manier waarop dit getal gedefinieerd is sugereert dingen
die er niet zijn en
laat andere zaken die er wel toe doen buiten beschouwing
Het begrip "dempings factor" hoort niet thuis in de
specificatielijst
van een versterker, en kan regelrecht de prullenbak in.
Zie het hoofdstuk
over luidprekerdemping.
Het verwijderen van de soldeer, teneinde een (defect) component van een printplaat te kunnen afhalen. Er zijn 3 methoden: Gebruik slurplint, gebruik een vacuum-zuiger c,q, tin-zuiger of gebruik een soldeerbout met een vacuum pomp. Als dat allemaal niet lukt stook dan de las goed heet en sla de print niet al te zacht op tafel.
Voor SMD componenten is meestal speciaal gereedschap nodig, zoals een hetelucht pen met een geschikte spuitmond (nozzle) en regelbare temperatuur. Dat is iets anders dan het bekende "heatgun" of verfbrander die we nogaleens gebruiken om krimpkous te laten krimpen.
Lett: een kleinigheid.
Bij hifi muziekweergave willen we ook in een complex
muzieksignaal zoals een voluit spelend symfonie orkest graag
alle instrumenten
apart kunnen waarnemen en identificeren. De mate waarin dat
lukt hangt vooral af van de gebruikrte opneem techniek. je
luidsperekers en je kamer akoestiek kunnen het wel
verpesten. Verder zijn vooral de kwaliteiten
van de opname van belang: de akoestiek van de
opneemzaal/studio, de microfoon
opstelling en de mixage of mastering. Je elektronische
Intermodulatie- en/of overneemvervorming in de
eindversterker kan
een hoop detail verloren laten gaan.
Aan de andere kant: Luister ook eens in de concertzaal met
dezelfde intensie:
Kun je daar ook die ene hobo, die klarinet of dat riedeltje
op de marimba er zo
duidelijk uithalen als het orkest voluit speelt. Als dat in
de concertzaal al niet gaat mag je niet verwachten
dat het bij de weergave thuis wel lukt.
In het algemeen: De mate
of de manier waarop je iets kunt waarnemen.
In de elektronica wordt er vaak gedoeld op het proces / de
schakeling waarmee
een signaal onttrokken wordt aan de draaggolf waarop het
gemoduleerd is.
Voor amplitude modulatie is dat een erg eenvoudig circuit,
voor FM is het wat
ingewikkelder, en voor digitaal gecodeerde informatie zijn
de circuits soms erg
gecompliceerd.
Als je erg dicht bij een (legale of illegale) radio zender
woont kan het
gebeuren dat het zender signaal doordringt in je audio
apparatuur en dat er door
detectie (zo'n hoogfrequent signaal kun je op zich niet
horen) toch iets
hoorbaar wordt van de modulatie van de zender.
Er is een anectdotisch verhaal van iemand in Aalsmeer of
daar in de buurt die op een
zondag op het elektronisch orgel een hymne speelde "Kom
Heilige Geest daal
op ons neer" waarop er uit de luidsprekers een krakerige
stem vroeg:
"request for landing permissions" ......
DF
In verband met condensatoren
bedoelt men de Dissipation Factor. Zie het hoofdstuk over
condensatoren.
Het isolatie materiaal in condensatoren. Zie het hoofdstuk over condensatoren
Een verschijnsel in sommige types condensatoren. Zie het hoofdstuk over condensatoren
Diëlektrisch,
diëlektricum, diëlektrische verliezen.
Deze termen slaan op (eigenschappen van) het isolatie
materiaal in condensatoren. Zie het hoofdstuk over
condensatoren
Diëlektrische constante
Zie hierboven. De diëlektrische constante van een isolatie
materiaal geeft aan
hoeveel de waarde van een condensator
stijgt als dat materiaal gebruikt wordt in plaats van lucht.
Dit heet de
relatieve diëlektrische constante, of de epsilon-R.
Differential mode
Een begrip in verband met EMC. Zie het hoofdstuk over Differentiele
Verbindingen.
In de wiskunde de snelheid waarmee een
functie verandert, c.q. dat berekenen.
In de elektronica gedraagt een high-pass filter zich als een
differentiator voor frequenties boven het kantelpunt.
Differentiëel,
differentiele overdracht.
Een manier van overbrengen van een analoog of digitaal
signaal met twee
geleiders, waarbij het ontvangende apparaat alleen gevoelig
is voor de
verschilspanning tussen die geleiders, en niet
gevoelig is
voor gemeenschappelijke signalen. Er kan een grote mate van
storings-ongevoeligheid mee bereikt worden.
Zie het hoofdstuk over Differentiële
Verbindingen.
Getalsmatig, d.w.z. dat het over te dragen (geluids) signaal voorgsteld wordt door een reeks getallen met een eindige precisie. Zie het hoofdstuk over analoog en digitaal.
Die bestaan niet.
Luidsprekers kunnen niet overweg met nullen en 1-en, ze hebben
(analoge) elektrische spanningen en stromen nodig.
Er bestaan wel klasse D versterkers, dat zijn versterkers
waarbij de vermogens
trap werkt volgens een schakelend principe. Het
uitgangssignaal is analoog, net
als van een analoge versterker. Zulke versterkers hebben als
voordeel dat het
rendement erg hoog is, dus er is weinig warmte ontwikkeling,
en ze nemen
(dientengevolge) weinig ruimte in. Deze voordelen zijn vooral
van belang bij
versterkers voor groot vermogen in de PA wereld, en voor
batterij gevoede
toepassingen zoals telefoons en draagbare geluids apparatuur
(gering stroomverbruik). Voor
huiskamer stereo met 2 kanalen is het voordeel twijfelachtig.
Een gewone
stereoversterker voor in de huiskamer hoeft niet bijzonder
klein en zuinig met
energie te zijn. Veel 7.1 surround
versterkers bevatten tegenwoordig klasse D versterkers, omdat
het vooral om
cosmetische redenen in een klein kastje moet.
Een
variant die iets meer aanspraak mag maken op de term
"digitaal" zijn
de versterkers die een digitaal signaal (SP-DIF o.i.d.) als
ingang hebben en dat
-zonder het eerst analoog te maken- aan de schakelende
vermogenstrap toevoeren.
Eigenlijk dus een power D/A converter. Het voordeel is hier
dat zo goed als de
gehele versterkerschakeling zich leent om in 1 geintegreerd
circuit
ondergebracht te worden. Ook weer om het klein te maken.
Op dezelfde filosofie gebaseerd zijn er versterkers die een
DSD-signaal (van een
Super Audio CD) aan de vermogenstrap toevoeren.
Het gebruik van klasse D versterkers zit flink in de lift (ik
schrijf dit medio
2008) maar het is geenszins zo dat een klasse D versterker
daarom beter zou zijn
dan iets anders. Sterker, het ontwerpen en bouwen van een
klasse D versterker
vergt aanzienlijk meer kennis en ervaring dan nodig is voor
klasse A, AB, enz.
spullen. In het bijzonder de EMC aspecten zijn erg belangrijk,
want als je daar
niet goed op let dan bouw je een audio versterker waarvoor je
eigenlijk een
zendvergunning nodig hebt, en die bovendien slecht
funcioneert. Klasse D
versterkers komen voorts met enkele hinderlijke problemen
t.a.v. vervorming,
waarvoor een goede oplossing niet eenvoudig is.
Kortom: Geen aanrader.
De
merknaam waaronder KPN zg. Terrestriale Digitale TV
abonnementen slijt. Je hebt
er een z.g. DVB-T ontvanger voor nodig.
KPN probeert angstvallig geheim te houden dat de Nederlandse
publieke omroep
(NED 1-2-3, Radio 1-6) zonder abonnement gratis te ontvangen
zijn. Zie DVB
Deutsches Institut für Normierung,
een in Duitsland ontwkkeld normen stelsel.
De norm DIN 61305-1 stelt algemene eisen aan hifi
apparatuur. De norm -2 stelt
eisen aan FM ontvangers, de -3 aan versterkers en de -5 aan
luidprekers.
Deze normen zijn ook bekend als IEC 61305, en mogelijk is er
ook een Nederlandse
versie.
Ik heb deze normen nog niet kunnen inzien aangezien ze
alleen tegen betaling
beschikbaar zijn, en voor de hele serie loopt dat bedrag in
de honderden euro's.
Letterlijk: een elektrisch element
met twee aansluitingen.
Altijd: een element dat de elektrische stroom maar in 1
richting doorlaat, van
de Anode (+) naar de Kathode (-).
Een afwijking is de zener diode die gebruikt wordt als een
spannings referentie.
Dipool
Een ding met twee polen / kanten.
In verband met antennes wordt de dipool-antenne bedoeld.
Op moleculair nivo bedoelen we met een dipool dat de
elektrische ladings
verdeling van een molecule zo is dat er aan de ene kant
negatieve ladingsdragers
(elektronen) overheersen, en aan de andere kant positieve
(een tekort aan
elektronen). Veel isolatie materialen hebben zo'n
eigenschap. Zie het hoofdstuk
over condensatoren. Ook water heeft die eigenschap, en
dat is de voornaamste
reden dat een magnetron-oven zo effectief is. Die dipooltjes
willen zo graag
meetrillen in het hoogfrequente veld.
Bij luidsprekers of luidspreker-behuizingen spreken we over
een dipool als de
luidspreker nadrukkelijk ook aan de achterkant geluid
afgeeft. Dat is het geval
bij de meeste elektrostatische luidsprekers en bij
elektro-dynamische
luidsprekers die niet in een gesloten kast maar op een
min-of-meer vlakke plaat
gemonteerd zijn. Zie het hoofdstuk
over luidspreker
behuizingen.
De Dirac puls is een theoretische
impuls die oneindig kort duurt, en een
oneindig grote amplitude heeft, maar wel een gedefinieerde
oppervlakte heeft.
In de praktijk kan de dirac puls slechts benaderd worden.
De dirac puls wordt nog wel eens gebruikt bij de
theoretische en praktische
analyse van filters.
Bij platenspelers een aandrijfmechanisme waarbij
de draaitafel direct
aangedreven wordt, dus zonder tussenkomst van een
aandrijfsnaar of tussenwiel.
Vooral voor scratchers is het handig omdat je het aandrijf
mechaniek niet gauw
kunt beschadigen, en bij direct drive is de draaitafel
meestal snel op toeren.
In de elektronica wordt er mee bedoeld dat een
circuit of apparaat opgebouwd is
met discrete onderdelen als weerstanden, condensatoren,
transistoren etc.
Dit in tegenstelling tot "Geïntegreerd" (eng: Integrated)
waarbij
(ook) gebruik gemaakt wordt van geïntegreerde circiuits, die
kleine zwarte
doosjes met veel pootjes waarin een hoop transistoren en
vaak weerstanden zitten
(condensatoren en zelfinducties laten zich slecht
integreren)
In de high-end sector gaat nogal eens het verhaal dat
discrete analoge
schakelingen te verkiezen zijn boven geïntegreerde. Dit
verhaal gaat vermoedelijk
terug op het feit dat de eerste analoge geintegreerde
circuits (vooral OpAmps)
een te gering gain-bandwidth-product
hadden en een te hoge vervorming.
Tegenwoordig bestaat er een ruime keuze aan geïntegreerde
circuits die
uitstekende prestaties in het audio gebied leveren.
Bij het proces van Analoog naar
Digitaal omzetting (A/D-conversie) spreken we
over discretiseren in tijd en discretiseren in amplitude.
Het gaat om een overgang van (tijd of amplitude) continue
naar (idem) discreet.
Zie hoofdstuk Analoog en
Digitaal
Dispersie
Het verschijnsel dat signalen met verschillende snelheid
over een kabel kunnen
lopen.
In een optische kabel met een grote diameter kan het licht
zowel rechtdoor als
sterk zigzaggend door de kabel gaan. Dat vertegenwoordigt
verschillende
weglengtes waardoor hoogfrequente signalen wel eens
tegenfasig kunnen aankomen.
Bij TOS-link optische kabels voor digitaal audio doet dit
probleem zich voor
bij enkele tientallen meters kabellengte.
Dispersie komt ook voor bij koper-kabels, zowel twisted-pair
als coaxiaal, maar
pas bij zeer hoge frequenties (vele MHz) of bij zeer
lange kabels
(kilometers) De problemen nemen toe met het product van
lengte en te
transporteren frequentie.
Dispersie is de belangrijkste reden dat de maximale snelheid
van ADSL via de
telefoon kabel (KPN) afhankelijk is van de afstand tussen je
huis en de
telefooncentrale.
We kennen het begrip ook in de optica, het heet dan meestal kleurschifiting.
Dissiperen betekent "in warmte omzetten". Dissipatie is de hoeveelheid warmte ontwikkeling, meestal uitgedrukt in Watt's.
Dither
Bij Analoog naar Digitaal conversie het toevoegen van een
kleine hoeveelheid
ruis aan het analoge signaal.
Dit garandeert dat ook bij zeer kleine sigalen de
quantiserings ruis een
willekeurig karakter houdt.
Zonder dither zou de quantisering ruis bij kleine signalen
correleren met het
signaal, wat inhoudt dat er harmonische vervorming ontstaat.
Zie hoofdstuk Analoog en
Digitaal
Dolby Laboratories. Een Amerikaans
bedrijf dat zich toelegt op apparatuur voor
de speciale behandeling van geluidssignalen, vooral in de
filmindustrie.
Net zoiets als Dolby-B (zie
verder), maar dan voor de professionele wereld.
Het signaal wordt opgedeeld in 8 frequentie gebieden die
ieder hun eigen
dynamiek compressie / expansie krijgen.
Dolby-B
Systeem voor ruisonderdrukking bij magneetband opnames (in
het bijzonder Compact
Casette). Het bestaat uit een dynamiek compressie bij opname
en een dynamiek
expansie bij weergave.
Het principe is dat bij zachte passages de hoge tonen extra
sterk opgenomen
worden, en bij de weergave extra verzwakt worden. Daardoor
wordt de ruis van de
casetteband verzwakt bij zachte passages.
Probleem is de juiste calibratie aan de weergeefkant, want
die is afhankelijk
van de bandsoort.
Een voor de consumenten markt nog wat verbeterde versie van Dolby-B.
Systeem
om onder gebruikmaking van de bekende twee onafhankelijke
stereo
signaalkanalen de ruimtelijke effecten te realiseren die we
van de
bioskoop
kennen.
Dolby Surround maakt gebruik van de normale stereo
luidsprekers voor de meeste
geluiden, een midden-voor- luidspreker (centre) vooral voor
spraak, en enkele
luidsprekers achter de kijker voor effecten.
Het is de bedoeling dat het TV-scherm midden tussen de
stereo-luidsprekers
staat.
Het systeem werkt frappant goed voor geluids effecten bij
video / tv.
Als de video niet uitdrukkelijk "Dolby Surround" vermeldt
met het
daarbij horende logo dan is er een ander systeem gebruikt en
heeft het activeren
van je Dolby Surround weergave meestal een verslechterend
effect op de
geluidsweergave.
Voor Hifi muziek weergave is Dolby Surround niet geschikt
omdat het om
kunstmatige effecten gaat die geen enkele relatie hebben met
een originele
akoestiek.
Zie ook Surround.
Domein, tijds-domein, frequentie-domein
Een (audio) signaal kan op twee
verschillende manieren bekeken worden: als
golfvorm in het tijdsdomein, of als frequentie spectrum in
het frequentie
domein.
Let wel: Het gaat om 1 en hetzelfde verschijnsel, dat op
verschillende manieren
bekeken wordt !
Er bestaat een wiskundige methode om de ene voorstelling om
te rekenen in de
andere (en v.v.): de Fourier transformatie.
In de vorm van een computer programma is deze ook bekend als
de FFT (Fast
Fourier Transform) of de IFT (Inverse Fourier Transform)
De FFT en de IFT moeten met enige zorgvuldigheid gebruikt
worden omdat er wat
randverschijnselen zijn die de vertaling ernstig kunnen
beinvloeden. Als je
daarmee zorgvuldig omgaat kun je het ene domein perfect
omrekenen in het andere.
Doordrukken
Bij een analoge band opname (band recorder, tape deck,
casette deck) kan een
sterk signaal op de band een magnetisatie veroorzaken in de
voorliggende of
nakomende windingen op de bandhaspel. Bij het afspelen kan
dit hoorbaar worden
als een echo achteraf, maar ook voorafgaand aan het
eigenlijke geluid.
Er is erg weinig aan te doen. Digitale band systemen hebben
er geen last van.
Doppler effect, Doppler vervorming
We
kennen het Doppler effect vooral van de voorbijrijdende
politie- brandweer- of
amulance auto met sirene. Als de auto komt aanrijden worden
de geluidsgolven
a.h.w. in elkaar gedrukt en lijkt de toon hoger; als de auto
van je af rijdt
worden de geluidsgolven "uitgerekt" en wordt de waargenomen
toon
lager.
Dit zelfde effect kan ook optreden in luidsprekers, In
het bijzonder
luidsprekers die de zeer lage frequenties moeten weergeven
en ook nog vrij veel
hogere tonen doen. De "bron" voor de midden en hoge tonen
beweegt dan
heen-en weer in het tempo van de bas. Bedenk dat de conus
uitslag bij
basluidsprekers aanzienlijk kan zijn.
Er treedt zodoende een vervorming of vertroebeling op van de
hogere tonen. We
noemen dit Doppler
vervorming. Dit is 1 van de redenen om verschillende
luidsprekers (chassis)
te gebruiken voor de verschillende frequentie gebieden, en
vooral de
scheidingsfrequentie voor de basluidspreker niet al te hoog
te kiezen.
Een bepaalde uitvoerings
vorm van weerstanden.
Meestal gaat het om weerstanden die een wat groter vemogen
kunnen verwerken. (1
tot tientallen of honderden Watts)
Draadgewonden weerstanden hebben een wat grotere
zelfinductie, maar ze zijn veel
beter bestand tegen kortstondige overbelasting dan bijv.
metaalfilm weerstanden.
In de audio sector zien we steeds meer draadloze systemen komen. Al geruime tijd is er de draadloze hoofdtelefoon, en bij de zeer populaire surround luidspreker systemen is er een groeiend aantal te koop met draadloze overdracht van het signaal. (er wel een snoer naar het stopcontact nodig)
De systemen die berusten op Infra-Rood overdracht geven nog wel eens onderbrekingen als er iemand of iets tussen de apparaten staat. Systemen die met radio-frequente techniek werken, zoals "bluetooth" hebben dat nadeel niet.
Draaggolf
Zie Carrier
(engels) Lett: afvoer
1 van de elektroden van een veldeffect transistor. Als je
een veldeffect
transistor vegelijkt met een elektronenbuis, dan is de drain
de anode.
Drain
wire
De ongeisoleerde draad die in sommige afgeschermde kabels
meeloopt om overal
contact te maken met de afscherming. Je ziet deze
constructie vooral als er een
folie gebruikt is als afscherming, maar ook in gevlochten
mantels zie je ze wel.
De drain wire moet altijd samen met de afscherming
aangesloten worden.
Luidspreker systeem met 3 (groepen) luidsprekers. Laag, midden, hoog.
Het verschijnsel dat de
DC-instelling van een elektronisch circuit verloopt in
de tijd of (vooral) met de temperatuur.
In audio apparatuur is drift zelden een probleem omdat er
geen doorgifte van
DC-signalen plaats vindt.
Het enige deel van een (transistor) audio versterker dat
enigermate gevoelig kan
zijn voor temperatuur verloop is de ruststroom instelling
van de eind
transistoren. Bij een te lage russtroom kan er cross-over
vervorming optreden.
In een goed versterker ontwerp is de ruststroom instelling
d.m.v. een eenvoudig
circuitje onafhankelijk gemaakt van de temperatuur.
Driver
In HiFi kringen wordt er meestal een (losse)
luidspreker mee bedoeld.
Soms echter een eindversterker.
Het woord driver is meer een mode-woord dan dat het een
speciale betekenis
heeft.
In de digitale techniek
een methode om getallen met cijfers achter de komma te
noteren.
Eng: Floating Point. Er bestaan diverse formaten. Het
voordeel ervan is dat met
een beperkt aantal bits een enorm groot getallen bereik
bestreken kan worden.
bijv: 10exp-400 tot 10 exp+400 (dit laatste is veeeeeel meer
dan het aantal
atomen in het hele universum)
Tegenstellingen : Vaste komma, Hele getallen, Fixed point,
Integer
Digitaal audio werkt meestal in hele getallen of integer,
omdat het benodigde
getalbereik tamelijk bescheiden is.
Digital Signal
Processor.
Een component of apparaat dat 1 of andere signaalbehandeling
uitvoert met
digitale middelen.
Te denken valt aan kunstmatige akoestiek en de
signaalbehandeling van Dolby
Surround en verwante compressie/expansie technieken.
Veelal wordt er ook gedoeld op een gespecialiseerde
microprocessor die in
samenhang met A/D en D/A omzetters analoge signalen kan
behandelen, bijvoorbeeld
in (industriele) regelprocessen.
DTS
Digial Theatre System. Een formaat voor een digitaal signaal
dat door een
geschikte decoder omgezet kan worden naar het 5.1 of 7.1
rondom geluid bij DVD
multikanaal geluids weergave.
Een test methode die
vooral gebruikt wordt bij het testen van medicijnen. Het
"dubbel" betekent hier dat noch de patient, noch de
behandelaar weet
of de patient het echte medicijn of de placebo (nep middel)
toegdiend krijgt.
Het is immers vaak de behandelaar die rapporteert over de
evt. vooruitgang van
de patient, en ook deze mag niet beïnvloed worden door
positieve of negatieve
verwachtingen.
Bij luistertests is het meestal onpraktisch om ook degene
die de apparatuur
bedient niet te laten weten wat er getest wordt, maar er
moet wel voor gezorgd
worden dat die persoon het luisterpanel niet
onopzettelijk kan
beinvloeden. Zie ook blind testen.
De dubbel-T schakeling
is een implementatie van een band-sper filter; een filter
dat een bepaalde frequentie onderdrukt, maar hogere en
lagere frequenties
doorlaat.
In de audio praktijk kom je zulke filters niet gauw tegen;
bovendien is de
schakeling niet erg gewild omdat de toleranties op de
weerstand- en condensator
waarden nogal kritisch zijn, zeker als je een goede
onderdrukking van die ene
frequentie wilt.
In High-end Hifi land
betekent duur altijd dat het ook beter is. Logisch, want
waarom zou het anders zo duur zijn?
Probeer eerst uit te vinden of "beter" ten goede komt aan de
geluidskwaliteit, of slechts aan de portemonnee van de
verkoper / fabrikant.
Digital Video Broadcast. NL: digitale TV. Er wordt via dezelfde wegen ook digitale radio uitgezonden.
We
kennen tegenwoordig (2013) 4 smaken:
DVB-S: via de sateliet.(misschien wel de oudste) Kijk bij
Astra en bij
CanalDigitaal.
DVB-C: via de kabel (cable)
DVB-T: Terrestriaal = aardse plaatsing van de zenders (zie Digitenne)
DVB-H: Als -T, maar geoptimaliseerd voor in de hand gehouden apparaten zoals mobiele telefoons etc
Afkorting van: "Digital
Versatile Disk". Een verdere ontwikkeling van
de CD, waarbij er allerlei combinaties van audio, video en
computerdata op een
CD-achtige schijf kunnen staan. Er zijn mogelijkheden voor
multikanaal stereo.
Bij een
vinyl-platenspeler ontstaat er een radiaal gerichte kracht
op de naald,
omdat de arm niet zuiver volgens een raaklijn aan de groef
staat.
Deze dwarskracht wordt bij de betere platenspelers
gecompenseerd door een veer
of een gewichtje dat de arm enigszins naar buiten trekt.
Zie Platenspeler
In o.m. de High-end-hifi-wereld het uiten van een voorkeur voor een bepaald merk apparatuur. De voorkeur wordt ingegeven door emoties, en niet (meer) door objectieve overwegingen. Er is een gebrek aan kritisch bekijken van de te maken keuzes, en meestal ook een gebrek aan kennis van de technische achtergronden.
Een ouderwetse maat voor
een kracht.
1 dyne is 10-5 Newton, oftewel ca. 1 milligram.
Lett: verandering.
In de muziek het verschil of (beter) de verhouding in
geluidssterkte tussen de zachtste en de
luidste passages in een muziekstuk of een opname.
Dynamiek wordt altijd uitgedrukt in dB.
Soms wordt er gedoeld op de verhouding tussen het luidste
signaal dat
onvervormd weergegeven kan worden en de ruis van het
systeem, bij afwezigheid van een
signaal. In dat geval zou het begrip ruisafstand
toepasselijker zijn.
In de praktijk is de dynamiek van een muziek opname zelden
groter dan zo'n 50
dB, en meestal veel minder. Dat komt eerstens omdat de
dynamiek in de
concertzaal maar zelden veel groter is, tweedens omdat we in
de huiskamer zo'n
grote dynamiek niet kunnen hebben. De opneem technici houden
daar (hopelijk op
een goede manier) rekening mee.
Reken maar mee: In een stille woonkamer heb je ca. 40 dBa
achtergrond geluid.
Stel dat je de zachtste passages daar bovenuit wilt horen,
dan zet je je volume
regelaar zo dat die op 50 dBa klinken. De hardste passages
komen dan op 100 dBa,
dat wil zeggen, het volume van een voorbij denderende
vrachtwagen. Je buren en
je huisgenoten zullen daar doorgaans niet blij mee zijn.
Bedenk ook dat de signaal-ruis afstand van het vinyl-platen
systeem (de LP) niet
meer dan ca. 45 dB was. Veel hifi liefhebber zijn daar nog
steeds dolgelukkig
mee......
Dynamiek compressie / expansie
Methode om de ruis te
verminderen.
Bij opnemen of uitzenden wordt de dynamiek gecompimeerd,
samen geperst. De
zachtste passages worden sterker uitgezonden of opgenomen
dan zou moeten.
Bij de weergave worden zachte passages extra zacht
weergegeven, zodat alles weer
klopt.
De bedoeling is steeds om de ruisbijdrage van het opslag
medium of het
zend-ontvang proces te verminderen. Zie ook bij Dolby A, B,
C enz.
Een andere toepassing is om te zorgen dat alle muziek even
hard klinkt.
Bijvoorbeeld: de radiozender Classic FM gebruikt sterke
dynamiek compressie om te zorgen dat
alles ongeveer even hard klinkt. Voor in de auto is dat
reuzel handig, maar bij
thuis luisteren gaat het gauw vervelen.
Veranderlijk, bewegend.
In samenstellingen: Elektrodynamisch, dat er iets elektrisch
bewegt,
zoals in een gewone luidspreker de spreekspoel beweegt in
het
magneetveld of bij een moving-coil pick-up element een
spoeltje beweegt
in een magneetveld..
Magnetodynamisch,
dat er een magneet beweegt tussen de polen van een
spoelenstel, zoals
bij een MagnetoDynamisch of Moving Coil pick-up element.