K
De letter K wordt gebruikt voor de basis eenheid van temperatuur, de Kelvin.
De K wordt ook gebruikt voor de constante van Bolzmann, die het verband tussen temperatuur en energie aangeeft. In de elektronica techniek kom je die o.m. tegen in verband met ruis.
Kaapstander
Zie Capstan.
Kanaalscheiding
De mate waarin de signalen voor links en rechts gescheiden
blijven in
stereo
geluids apparatuur, c.q. alle 7.1 kanalen in een
multi-kanaal systeem.
Het "omgekeerde" begrip is Overspraak,
eng: Crosstalk.
In de elektronische apparatuur (versterkers e.d.) is de
kanaalscheiding
vrijwel
altijd uitstekend.
Bij het vinyl systeem, is in de mechanische delen, dat zijn de snij-apparatuur, de plaat en de platenspeler, de kanaalscheiding in totaal zelden beter dan 30 dB en vaak sterk afhankelijk van de frequentie.
Bovendien
is die overspraak daar vaak vervormd.
Kantelfrequentie
Bij een filter: de frequentie waarbij de signaalsterkte 3 dB
zwakker
geworden is
t.o.v. de waarde in de doorlaatband.
3 dB verzwakking komt overeen met een signaalspanning van
71%.
eng: Corner frequency.
Karakteristiek
Meestal wordt een grafiek bedoeld die een eigenschap van een
circuit of
apparaat
beschrijft. Bijvoorbeeld de frequentiekarakteristiek.
We zien dan op de x-as de frequenties uitgezet en op de y-as
de sterkte
waarmee
die frequenties doorgegeven worden.
Maar er kunnen talloze "karakteristieken" van 1 of ander
ding
beschreven worden.
Soms gebruiken we het woord "karakteristiek" in de betekenis
van
"typisch voor een bepaald soort dingen".
Karakteristieke
Impedantie
Een eigenschap van kabels. Zie het hoofdstuk
over de techniek
van kabels.
De Kelvin, genoemd
naar William
Thomson, later Lord Kelvin, is de SI-eenheid van
temperatuur. De stappen op de schaal van de Kelvin zijn even
groot als
die op de schaal van Celcius, maar het nulpunt van de Kelvin
ligt op
het absolute nulpunt, ca. -273 °C. Kamertemperatuur kan dus op 300 K gesteld
worden.
Merk op dat het graden
Celcius is, °C, maar we spreken over de Kelvin,
zonder graden.
Kirchhoff,
wetten van-
Kirchhoff heeft o.m. twee wetten geformuleerd over
elektrische stromen
en spanningen:
1e wet: In een knooppunt van geleiders is de totale
stroomsterkte nul.
D.w.z. er
gaat altijd even veel weg als er bij komt.
2e wet: In elke stroomkring is de som van de producten van
stromen en
weerstanden (ook impedanties) gelijk aan de som van de
aanwezige
spanningsbronnen.
Samen met de wet van Ohm vormen de wetten van Kirchhoff het
fundament
van de
elektrotechniek, maar er valt wel wat op af te dingen.
Kirchhoff houdt n.l. geen rekening met de invloed van
elektrische of
magnetische
velden, en er is de implictiete vooronderstelling dat alles
tegelijk
gebeurt.
Vooral bij een systeem dat niet zeer klein is t.o.v. de
golflengte moet
de
invloed van elektromagnetische velden en looptijden in
rekening
gebracht worden.
Bij de beschouwing van het hoogfrequente EMC gedrag van
systemen speelt
dit
aspect een zeer belangrijke rol.
Veel misverstanden die over storen, ontstoren en zo bestaan,
ook bij
geschoolde
technici, zijn terug te voeren op dit aspect.
Kijkvee
De manier waarop omroeporganisaties hun publiek
behandelen.
In het
bijzonder de commerciele omroepen, maar in toenemende mate
lijdt ook de
publieke
omroep aan deze kwaal.
Het primaire doel van elk TV (en radio) programma is nu dat
het
kijkers/luisteraars
moet trekken, want dan kun je er reclameboodschappen in
proppen. Net
als de
trechter bij die ganzen voor de paté de foi gras. (pastei
van vette
gans)
Ik leen me daar niet meer voor. Ik kijk alleen selectief
naar
programma's die me
wat lijken, en ik neem ze eerst op met de DVB-T of -S
ontvanger uitgerust met een harde schijf,
zodat ik de reclame kan doorspoelen.
Reclame is niet leuk. Het is altijd bedoeld om je iets te
laten kopen
dat je
waarschijnlijk niet nodig hebt, of waarvoor je tot nog toe
een
goedkoper
alternatief gebruikte.
Klasse A, AB, B,
C, D enz.
Versterkers kunnen worden ingedeeld in diverse klassen. Dat
heeft niet
direct iets met de (audio) kwaliteiten te maken, maar
slaat op
de manier waarop de eindtrap geconfigureerd en
ingesteld is.
Zie het hoofdstuk
over
versterkerklassen.
Klok,
Klok-oscillator
Alle digitale apparaten verwerken de informatie in een tempo
dat
bepaald wordt
door een klok circuit. Zo'n circuit wekt een bepaalde
frequentie op
waarmee alle
activiteiten in het apparaat "op tijd" gebeuren.
In sommige gevallen heeft een digitaal apparaat geen eigen
klok(oscillator) maar
wordt de timing afgeleid van een binnenkomend digitaal
signaal. (bijv.
bij een
losse A/D converter)
Koelen, Koeling
Goed ontworpen audio apparatuur functioneert binnen de
specificaties
bij
omgevings temperaturen die normaal in een woonhuis voorkomen.
(Veelal 0
tot 40
graden C)
Vooral als er apparaten op elkaar gestapeld staan moet je de
temperatuur eens
controleren als het spul een uurtje of zo aan staat. Als de
boven- of
onderkant van een
kast meer dan handwarm wordt moet je de koeling verbeteren. Je
kunt dit
doen
door de afstand tussen de apparaten te vergroten, of door ze
op aparte
schappen
in een rek te zetten. Let er op dat de warme lucht aan de
boven/achterzijde kan
ontsnappen, maar ook dat er koele lucht aan de onder/voorzijde
kan
toestromen.
Voorkom dat er voorwerpen op de apparatuur komen te liggen.
Let daarbij
ook op de
kat, want die is soms gek op een warm plekje.
Koolfilm
Aanduiding van een bepaalde constructie van een weerstand.
Het weerstands materiaal bestaat uit een dunne koolstof-film
die op een
keramisch buisje aangebracht is.
Koolfilm weerstanden zijn geleidelijk aan verdrongen door
metaalfilm
weerstanden die doorgaans een geringere tolerantie hebben, en
een
beetje minder
ruis produceren.
De bewering dat koolfilmweerstanden in audio apparatuur beter
zouden
klinken is
volstrekt ongegronde lariekoek.
Koolcompositie
Aanduiding van een bepaalde constructie van een weerstand.
Het weerstands materiaal bestaat uit een mengsel van koolstof
en andere
stoffen
dat in een keramisch buisje aangebracht is.
Koolcompositie weerstanden zijn nu wat ouderwets, de
ruis-eigenschappen
waren
matig tot slecht, maar een voordeel t.o.v. kool/metaal film
weerstanden
is dat
ze erg goed bestand zijn tegen zeer kort durende extreme
overbelasting.
Het kool
composiet heeft een veel grotere thermische massa dan de
extreem dunne
film van koolfilm- of metaalfilm weerstanden.
Koper
Niet edel metaal dat een goede geleiding voor de elektrische
stroom
biedt.
Soortelijke weerstand 17.5 E-9 Ohm meter.
Chemisch symbool: Cu, van Cuprum
Koper wordt alom gebruikt in elektrische kabels en snoeren.
Het normale
koperdraad heeft een zuiverheid van ca. 99.9%.
In de Hifi wereld wordt er alom gezeurd over zuurstofvrij
koper (eng:
oxigen
free copper of OFC) De gedachte hierachter is dat het oxide
slecht
geleidt (dat
klopt) en dat er daardoor een slechtere weergave zou ontstaan.
Dit
berust op
louter fantasie. Nergens in de wereld van elektrotechniek en
elektronica zijn er
geleidings problemen bekend met normaal koperdraad. (Als dat
wel zo was
zouden
er al lang geleden overal alarmbellen zijn afgaan)
Hier heeft de handel in kleren van de keizer z'n kansen gezien
en vaste
voet aan
grond gekregen; er worden volop kabels met OFC aangeprezen
voor audio
toepassingen.
OFC is een puur commerciele kreet, niet anders dan "Nat Water" oftewel: al het koperdraad in de wereld is nagenoeg vrij van zuurstrof.
Zie ook
een bijdrage van een
metaaldeskundige in het artikel over kabels.
Koppelcondensator
In elektronische circuits is het regelmatig nodig om een
wisselspannings signaal
door te geven (bijv. aan een volgende versterkertrap) zonder
het
gelijkspannings
nivo van dat signaal mee te nemen. (gelijkspanning heeft
geen betekenis
voor
audio, maar is vaak nodig voor de goede werking van
versterker trappen.)
We gebruiken dan een koppelcondensator
die de gelijkspanning blokkeert, maar het audio signaal
doorgeeft. Zo'n
condensator wordt steevast zo groot genomen dat de laagste
frequenties
ongehinderd doorkomen, c.q. dat de (parasitaire)
eigenschappen van de
condensator geen enkele rol spelen. Het is dan ook onzin om
voor zo'n
toepassing dure "audio" condensatoren te gebruiken. Zie het
hoofdstuk over
condensatoren
Zie
"hoofdtelefoon"
Koude,
Koude-behandeling
Zie het hoofdstuk
over Cryo-techniek.
Bij een
elektrodynamische luidspreker is dat de Thiele/Small
parameter die de
omzetting
van stroom door de spreekspoel naar kracht op de conus
aangeeft.
In T/S termen heet 'ie Bl. Het is het product van de lengte
l van de
draad op de
spreekspoel (het aantal windingen maal de omtrek van de
spreekspoel) en
de
magnetische fluxdichtheid B.
L in meter en B in Tesla geeft de krachtfactor in Newton /
Ampere.
Krimpen,
aankrimpen
Methode van aansluiten van een draad.
Zie Crimp.
Krimpkous
Isolatie kous dat onder invloed van hitte sterk krimpt en zo
een
hechte, maar niet altijd hermetisch dichte afsluiting vormt.
Het wordt veel gebruikt bij het afwerken van kabel-aders die
aan een
connector
gesoldeerd moeten worden.
Er bestaat een varaint van krimpkous waarbij er
inwendig een lijmlaagje aanwezig is. Bij het crimpen smelt die
lijmlaag
en zorgt zo voor een hermetische, altans waterdichte
afsluiting.
Kring
In de elektronica techniek meestal een serie- of
paralellschakeling van
een
zelfinductie en een capaciteit. Deze vormen samen een
resonantiekring,
een circuit dat bij een bepaalde frequentie een zeer hoge of
juist zeer
lage
impedantie vertoont.
Zie ook de begrippen resonantie
en opslingering
Zie ook het artikel over wisselfilters
Kristal
Algemeen: Een verschijning van de materie waarbij
de atomen of moleculen
op een zeer regelmatige wijze ruimtelijk gerangschikt zijn.
Typische
voorbeelden zijn Diamant als de kristallijne vorm van het
element
koolstof en het
kristallijne Silicium waarop de meeste halfgeleiders en
geďntegreerde
circuits gebaseerd zijn. De tegenhanger is "Amorf" (Grieks
voor
"vormloos")
In zo goed als alle digitale apparaten zit een oscillator die
de klok
van het betreffende systeem opwekt. Meestal maakt die gebruik
van een
kristal,
dat is een dun schijfje van (kristal) glas, met opgedampte
metaallaagjes dat
de eigenschap heeft om op een zeer bepaalde frequentie te
trillen
(resoneren).
Het materiaal vertoont het piezo-electrische
effect, waardoor deze resonantie in een elektronische
schakeling
gebruikt
kan worden.
Kristal-oscillatoren hebben een zeer goede stabiliteit en
nauwkeurigheid van de
frequentie. In alle elektronische horloges is een kristal het
tijdsbepalende
element.
De term "Kristal-element" slaat op een verouderd en slecht
presterend
aftast-element voor vinyl-platen.
Krokodil, krokodillenklem
Een getande klem
waarmee je bijv. meetsnoertjes
tijdelijk aan een elektrisch circuit kunt bevestigen.
Wordt ook wel een "Schoonmoedertje" genoemd.
Kruismodulatie
Het zelfde als intermodulatie vervorming, maar dan in
hoogfrequente
systemen
zoals kabel-TV systemen, antenne versterkers en het antenne
ingangs
circuit van
radio en TV- ontvangers.
Kruismodulatie leidt tot allerlei som- en verschil
frequenties,
waardoor
informatie van ongewenste zenders soms terecht komt in het
frequentie
gebied van
de zender die we wel willen ontvangen. Dit uit zich in
allerlei
bijgeluiden
zoals lispelen en pruttelen. Soms is de (muziek van) de
meest storende
zender
herkenbaar.
Het probleem treedt vooral op als een nabijgelegen zender
veel sterker
doorkomt
dan de verafgelegen gewenste zender.
Je kunt er wat aan doen door het signaal van nabije zenders
met een
speciaal
filter te verzwakken, en/of door betere antenne versterkers
te
gebruiken. Soms
ook door je antenne te verdraaien.
Als je meer dan 1 antenne versterker achter elkaar
geschakeld hebt is
er een
gerede kans op kruismodulatie, aangezien antenne versterkers
alleen
voor kleine
signalen ontworpen zijn en bij grotere signalne zullen
vervormen = kruismodulatie..
Kwaliteit
Het begrip kwaliteit (van een of ander apparaat) heeft een
aantal
verschillende
aspecten die vaak niets met elkaar te maken hebben.
Zo is er de mate waarin een apparaat voldoet aan essentiele
specificaties. Voor
audio spullen: hoe goed is het geluid dat eruit komt.
Een ander aspect is de betrouwbaarheid: Hoe vaak of lang
werkt het ding
goed, of
zijn er vaak storingen en kunnen die gemakkelijk verholpen
worden.
En weer iets anders is de levensduur. Wanneer komt er echt
een einde
aan.
Bij hedendaagse elektronica is dit laatste zelden een
probleem. De
technische
levensduur (hoe lang blijft het werken volgens de
oorspronkelijke
specificaties)
overtreft bijna altijd de economische levensduur: wanneer
komt er nieuw
apparaat
dat voor minder geld meer of beter presteert.
In een
geheel andere betekenis gaat het om de mate waarin een
afgestemde
kring het signaal opslingert. We spreken dan over de
Q-factor.
Kwantiseren,
kwantiserings-ruis
Zie de rubriek Analoog en
Digitaal.
Kwartspoor
Bij de bandrecorder of het tapedeck een opneem techniek
waarbij 4
sporen op de
band van 6.25 mm breed geschreven worden. Bij stereo opnames
worden twee spoortjes gebruikt voor links en rechts. Aan het
eind van de band verwissel je de haspels en dan gebruik je 2
sporen die tussen de eerste in liggen.